De naam Anne Frank is wereldwijd bekend, maar haar moeder, Edith Frank, speelde een stille en vaak onderbelichte rol in het verhaal van haar dochter. Wie was de moeder van Anne Frank, wat weten we over haar leven vóór de oorlog, en hoe verging het haar in de periode van onderduik en vervolging? In dit artikel lees je het indrukwekkende en aangrijpende levensverhaal van Edith Frank-Holländer.
Van Aken naar Amsterdam – het leven van Edith Frank
Edith Frank, geboren als Edith Holländer op 16 januari 1900 in het Duitse Aken, groeide op in een welgestelde Joodse familie. Haar ouders, Abraham Holländer en Rosa Stern, hechten veel waarde aan cultuur, onderwijs en familietradities. Edith stond bekend als intelligent, zorgzaam en trouw aan haar familie.
In 1925 trouwde ze met Otto Frank, een jonge zakenman uit Frankfurt. Samen kregen ze twee dochters: Margot, geboren in 1926, en Anne, geboren in 1929. De familie leidde aanvankelijk een comfortabel leven in Duitsland, maar dat veranderde drastisch toen Adolf Hitler in 1933 aan de macht kwam.
Uit angst voor antisemitisme en politieke vervolging besloot het gezin Duitsland te ontvluchten. Ze vestigden zich in Amsterdam, waar Otto een bedrijf begon en Edith het gezin draaiende hield. Ze zorgde ervoor dat haar dochters veilig en gelukkig konden opgroeien, ondanks de onzekerheden die de opkomst van de nazi’s met zich meebracht.
De onderduik en de band tussen moeder en dochter
Toen de Jodenvervolging ook Nederland bereikte, dook de familie Frank in juli 1942 onder in het beroemde Achterhuis aan de Prinsengracht 263. Samen met de familie Van Pels en later ook Fritz Pfeffer leefden ze ruim twee jaar in schuilhouding.
In het dagboek van Anne Frank komt haar moeder regelmatig ter sprake. De relatie tussen Anne en Edith was soms gespannen; Anne schreef openhartig over de verschillen tussen hen. Ze voelde zich dichter bij haar vader Otto, terwijl ze vond dat haar moeder haar minder goed begreep. Toch is duidelijk dat Edith veel van haar dochter hield en haar op haar eigen manier probeerde te beschermen.
Volgens latere getuigen, waaronder Otto Frank zelf, leed Edith sterk onder de omstandigheden in het Achterhuis. Ze was vaak bezorgd, vermoeid en probeerde de sfeer zo rustig mogelijk te houden. Ondanks de spanning bleef ze zorgzaam en hoopvol, zelfs toen de situatie uitzichtloos leek.
Het einde van Edith Frank in auschwitz
In augustus 1944 werd de familie Frank verraden en gearresteerd. Na een korte tijd in kamp Westerbork werden ze op 3 september 1944 met de laatste trein naar Auschwitz-Birkenau gedeporteerd. Daar werd het gezin van elkaar gescheiden.
Edith bleef samen met haar dochters Margot en Anne in het vrouwenkamp. Volgens overlevenden deelde ze haar voedselrantsoen met haar dochters en deed ze er alles aan om hen te beschermen. Toen Margot en Anne in november 1944 naar Bergen-Belsen werden overgebracht, bleef Edith achter. Verzwakt door honger en kou overleed zij in januari 1945, slechts enkele weken voordat het kamp werd bevrijd.
Haar echtgenoot Otto was de enige van het gezin die de Holocaust overleefde. Na de oorlog vertelde hij over Ediths kracht en liefde voor haar gezin.
De blijvende herinnering aan de moeder van Anne Frank
Hoewel Anne Frank wereldwijd symbool werd voor de onschuld die verloren ging in de Holocaust, blijft het belangrijk om ook stil te staan bij de rol van haar moeder. Edith Frank was een vrouw die alles verloor, maar tot het laatste moment liefde en moed bleef tonen.
Haar verhaal maakt het beeld van de familie Frank completer: niet alleen een meisje met een dagboek, maar ook een moeder die in stilte vocht voor haar kinderen. Dankzij getuigenissen en het werk van Otto Frank blijft ook haar nagedachtenis bewaard – als een symbool van onvoorwaardelijke moederliefde in de donkerste periode van de geschiedenis.
